29.12.2022 tarih ve 32058 sayılı Resmî Gazete’de Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımlanmıştır. Yönetmelik’in tamamına buradan ulaşılabilir.
Yönetmelik’te, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar (“ETAHS”) (trendyol, hepsiburada, n11, amazon vb. pazar yerleri), elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar (“ETHS”) (pazar yerlerindeki mağazalar) ve fikri mülkiyet hak sahipleri (“Hak Sahibi”) arasındaki ilişkiler bakımından bazı yeni düzenlemeler getirilmiştir.
Yönetmelik’te “Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı İhlali” dördüncü bölümde düzenlenmiş olmakla birlikte, marka, patent, tasarım veya telif hakları bakımından herhangi bir ayrıma gidilmemiştir. Bu nedenle, yeni bir düzenleme gelene kadar Yönetmelik’in tüm fikri mülkiyet hakları bakımından uygulanabilir olduğu görüşündeyiz.
Yönetmelik ile ETAHS ve ETHS’ler bakımından bazı yükümlülükler getirilmiş olmakla birlikte, fikri ve sınai hakların ihlali halinde Hak Sahiplerinin yararına olacak düzenlemeler getirilerek, Hak Sahiplerinin fikri ve sınai haklarını korumaları için kolaylıklar sağlanmıştır.
Bu Yönetmelik ile fikri mülkiyet hakları bakımından getirilen yeni düzenlemeler ve yükümlülükler aşağıdaki gibidir:
Fikri Mülkiyet Hakkı Sahibinin Şikayet Hakkı
Yönetmelik m.12’de, Hak Sahibinin şikayet hakkı düzenlenmiştir. Buna göre, Hak Sahibi, fikri mülkiyet hakkının ihlali halinde dahili iletişim sistemi, noter veya KEP aracılığıyla ETAHS’ye yapacağı şikâyet başvurusunda hangi bilgi ve belgeleri göstermesi gerektiği düzenlenmiştir. Buna göre başvuru sahibinin;
Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından düzenlenen hak sahipliğini gösterir tescil belgesi veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca düzenlenen bandrol formu ya da 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki meslek birlikleri bakımından faaliyet belgesi,
Şikâyette bulunanın gerçek kişi olması halinde adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, adres bilgileri, e-posta adresi ve varsa KEP adresi;
Tüzel kişi olması halinde unvanı, adres bilgileri, e-posta adresi, varsa KEP adresi ve vekil sıfatıyla şikâyette bulunulması halinde vekalet verenin ve vekilin anılan bilgileri ile vekilin temsile yetkili olduğunu gösterir belge,
Şikâyet konusu ürünün fikri ve sınai mülkiyet hakkını ihlal ettiğine dair gerekçe ve deliller,
Şikâyete konu ürünü gösterir internet adresi,
Şikâyet başvurusu kapsamında sunulan bilgi ve belgelerin gerçeğe aykırı olması durumunda başvuru sahibinin doğacak zararlardan sorumlu olduğuna dair beyanı,
sunması gerekmektedir.
Hak Sahibi, Yönetmelik’te belirtilen bilgi ve belgeler ile ETAHS’ye şikâyet başvurusunda bulunabilir ve şikâyete konu ürünün yayımdan kaldırılmasını talep edebilir. ETAHS şikâyet başvurusunun kendisine ulaşmasından itibaren 48 saati geçmemek üzere gecikmeksizin şikâyete ürünü yayımdan kaldırmakla ve durumu ETHS’ye ve şikâyette bulunan Hak Sahibine bildirmekle yükümlüdür.
Hak Sahibinin Şikayetine Karşı İtiraz Yolu
Ürünü yayımdan kaldırılan ETHS, dahili iletişim sistemi, noter veya KEP aracılığıyla söz konusu şikâyet başvurusuna karşı ETAHS’ye itirazda bulunabilir. Yönetmelik m.13’te itiraz için sunulması gereken bilgi ve belgeler listelenmiştir. Bu maddeye göre ETHS, bu bilgi ve belgeleri içerecek şekilde dâhili iletişim sistemi, noter veya KEP aracılığıyla itirazını ETAHS’ye sunmalıdır:
İtirazda bulunanın adı, soyadı veya unvanı ile yetkili temsilci veya vekil sıfatıyla itirazda bulunulması halinde bunların ad ve soyadları ile temsile yetkili olduklarını gösterir belgeyi,
İtirazın gerekçeleri, yayımdan kaldırılan ürünün şikâyette bulunanın fikri ve sınai mülkiyet haklarını ihlal etmediğine dair belge ve delilleri,
Ürünün orijinal olduğunu ispatlamaya elverişli fatura veya fatura yerine geçen belgeler, kendisinden başlayarak geriye doğru fikri ve sınai mülkiyet hakkı sahibini veya Hak Sahibinin verdiği yetkiyle ürünü piyasaya sunmuş kişileri gösterir sözleşme, sair belge ve delilleri,
Başvuru sahibinin, itiraz başvurusu kapsamında sunulan bilgi ve belgelerin gerçeğe aykırı olması durumunda doğacak zararlardan sorumlu olduğuna dair beyanını.
Yönetmelik m.14’e göre, ETHS’nin itirazında haklı olduğu m.13’te sunulan bilgi ve belgelerden açıkça anlaşılırsa ETAHS, itirazın kendisine ulaşmasından itibaren en geç 24 saat içinde içeriği yeniden yayımlamakla ve durumu Hak Sahibi ve ETHS’ye bildirmekle yükümlüdür.
ETAHS’nin Kendi Markasına Ait Ürünün Satışının Kısıtlanması ve İstisnası
Yönetmelik m.19’da, ETAHS’lerin marka kullanım hakkını haiz olduğu malları veya malların üreticisinin kim olduğuna bakılmaksızın kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıması durumunda e-ticaret pazar yerlerinde satışa sunamayacağı ve bu malların satışına aracılık edemeyeceği kararlaştırılmıştır. Buna ek olarak, belirtilen bu malların farklı elektronik ticaret ortamlarında satışa sunulması halinde, ilgili ETAHS’nin bu ortamlar arasında erişim imkanı sunamayacağı ve tanıtımını yapamayacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak bu hükme, toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret dışındaki satışlarından elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkına haiz olduğu mallar ile dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile donanım ve yazılımları münhasıran elektronik kitapların dijital kopyalarının okunması, dinlenmesi ve kullanılmasına imkân sağlayan cihazlar bakımından istisna getirilmiştir.
ETAHS ve ETHS’ler için Çevrimiçi Arama Motorlarında Pazarlama ve Tanıtım Faaliyetlerinin Kısıtlanması
Yönetmelik m.20, ETHAS ve ETHS’ler ile ekonomik bütünlük içinde bulunmayan kuruluşların önceden verilmiş yazılı ya da elektronik onayları olmadan, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne (“ETBİS”) kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalarından oluşan anahtar kelimelere reklam vererek çevrimiçi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunamayacaklarını kararlaştırılmıştır. Bu hükmün ihlal edilmesi halinde şikâyet başvurusunda bulunulabilir.
ETAHS ve ETHS’lerin Mevzuata Uygunluk Raporu Hazırlama Yükümlülüğü
ETAHS’ler, ETHS’ler tarafından sunulan içerikle ilgili olarak, Sınai Mülkiyet Kanunu’na aykırı hususları tespit etme amacıyla her yıl mevzuata uygunluk raporu hazırlamakla yükümlü hale gelmişlerdir.
Ayrıntılı bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
Doğukan Berk Aksoy, LL.M.
Avukat | Marka Vekili | Patent Vekili
T: +90 312 969 09 63
Evren Fırat Göklü
Avukat | Marka Vekili
Tuana Özbal
Stajyer Avukat