Marka, tasarım, patent ve bunlar gibi tüm sınai mülkiyet haklarının kullanımı münhasıran hak sahibine aittir. Bu haklar Sınai Mülkiyet Kanunu (“SMK”) ile koruma altına alınmış ve bu hakların ihlaline sebep olan tecavüz fiilleri, tecavüz halinde hak sahibinin açabileceği davalar ve görevli/yetkili mahkemeler SMK’nın ilgili maddelerinde düzenlenmiştir.
Ancak, teknolojinin ve dijitalleşmenin de katkılarıyla gün geçtikçe sayıları ve kullanıcıları artan e-ticaret siteleri, sosyal paylaşım platformları vb. her türlü platformda sınai mülkiyet hakkı sahiplerinin haklarına karşı tecavüz fiilleri işlenebilmektedir. Bu tecavüz fiilleri internet aracılığıyla işlenmesi halinde, mahkemeler nezdinde yetki problemi hususu gündeme gelebilmektedir.
Genel Olarak Görevli ve Yetkili Mahkeme
SMK m. 156 uyarınca SMK’da öngörülen tecavüz hallerine ilişkin davalarda görevli mahkemeler fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi ile fikri ve sınai haklar ceza mahkemeleridir. Fikri ve sınai haklar mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde ise bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere asliye hukuk ve asliye ceza mahkemeleri bakmakla görevlidir.
SMK m. 156’nın 3. fıkrasında ise bu davalara bakmakla yetkili mahkeme düzenlenmektedir. Buna göre, hak sahibi tarafından, üçüncü kişiler aleyhine açılacak hukuk davalarında yetkili mahkemenin seçimi, seçimlik hak olarak düzenlenmiş olup davacının yerleşim yeri veya hukuka aykırı fiilin gerçekleştiği yahut bu fiilin etkilerinin görüldüğü yer mahkemesidir.
Söz konusu davacının yerleşim yeri olduğunda bunun tespiti oldukça kolaydır. Buna karşın, tecavüz fiillerinin internet aracılığıyla gerçekleştiği hallerde “hukuka aykırı fiilin gerçekleştiği yer mahkemesi” ve “fiilin etkilerinin görüldüğü yer mahkemesi”’nin neresi olacağı, davanın yetki bakımından reddedilmemesi açısından önem arz etmektedir.
Hukuka aykırı fiilin gerçekleştiği yer mahkemesi
İnternet ortamında hukuka aykırı fiilin gerçekleştiği yerin tespiti için, bu hukuka aykırı fiilin nerede işlendiği önem arz etmektedir. İnternet aracılığıyla sınai mülkiyet hakkı sahibine ait hakların ihlali bakımından, ihlali konusu hukuka aykırı fiil, internete yükleme, internette kullanıma sunma şeklinde oluşacağından, bu hukuka aykırı fiilin gerçekleştirildiği yer mahkemesi yetkili olacaktır.
Fiilin etkilerinin görüldüğü yer mahkemesi
Marka, tasarım ve buna benzer, hak sahibine ait tüm sınai hakların internet ortamında ihlal edilmesi halinde fiilin etkilerinin yer bakımından nerede görüldüğünün tespiti gerekmektedir.
Nitekim konuyla paralellik arz eden televizyon yayını hakkında verilen Yargıtay kararı şu şekildedir:
“…mahkemece, televizyon yayınının mahkemenin kaza sınırları içerisinde de yapıldığı, haksız fiilin meydana geldiği yer mahkemesinin de yetkili olduğu nazara alınarak, davalı tarafın yetki itirazının reddi ile uyuşmazlığın esasına girilerek neticesine göre bir karar verilmesi gerekirken, yetkisizlik kararı verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.” [1]
Bu bakımdan, tecavüz fiili, Türkiye’de bulunan kişiler tarafından ulaşılabilen bir internet sitesi aracılığıyla gerçekleştirildiği takdirde, yani ihlal konusu marka, tasarım vb. ürünler Türkiye’den ulaşılabilen bir internet sitesinde hak sahibinin rızası alınmaksızın kullanıldığı takdirde, bu fiilin etkilerinin her yerde görülebileceğinin ve hak sahibinin hakkı kötüye kullanmaması şartıyla herhangi bir yer mahkemesinde dava açabileceğinin kabulü gerekir. [2]
Ayrıntılı bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
Doğukan Berk Aksoy, LL.M.
Avukat | Marka Vekili | Patent Vekili
T: +90 312 969 09 63
Evren Fırat Göklü
Avukat | Marka Vekili
Tuana Özbal
Avukat
[1] Yargıtay 11. HD, 14.06.2010 tarihli ve 2009/1387 E, 2010/6824 K sayılı karar (Alıntılandığı yer Uğur Çolak, Türk Marka Hukuku, On İki Levha Yayınclılık, İstanbul, 2018, s.758) [2] Uğur Çolak, Türk Marka Hukuku, On İki Levha Yayınclılık, İstanbul, 2018, s.758
Comments