Tasarım sahibinin, tasarımının diğer ülkelerde de korunması için koruma talep ettiği ülkelerde tescil ettirmesi gerekir. Tasarım tescili, koruma talep edilen ülke ofislerine tek tek başvurarak yapılabileceği gibi, Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Tesciline ilişkin Lahey Anlaşması sayesinde ülkemizden yapılacak uluslararası tasarım başvurusunda, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’ne (“WIPO”) doğrudan ya da Türk Patent ve Marka Kurumu (“Türk Patent”) aracılığıyla yapılacak tek bir başvuru ile bir ya da birden çok ülkede tasarım koruması sağlanabilmesi mümkündür.
Türkiye, Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Anlaşması’nın Cenevre Metnine (“Anlaşma”) 01.01.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere katılmıştır. Böylece, 2005 yılından itibaren Lahey Sistemi sayesinde, Türkiye’den yapılacak uluslararası tescil başvurusu ile Anlaşma’ya üye ülkelerde tasarım tescili korumasının sağlanabilmesi mümkündür.
Bu yazımızda, Lahey Sistemi yoluyla uluslararası tasarım tescilinin avantajlarından ve sürecinden bahsedilecektir.
Lahey Sisteminin Avantajları
Başvuru Kolaylığı
Tasarım sahibinin, Lahey Sistemi sayesinde, tek bir dilde hazırlanan başvuru formu ile birden fazla ülkede tasarımını koruma altına alabilmesi mümkündür.
Maliyet Avantajı
Lahey Sistemi sayesinde her bir ülkede ayrı ayrı tasarım tescilinin yapılmasının önüne geçilmiş ve her ülkede yapılacak uluslararası tasarım başvurusunda ödenmesi gereken vekil ve resmi kurum ücretlerinin ödenmesi zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır.
Başvuruların Tek Sistemden Kontrolü
Birden fazla üye ülkede yapılan uluslararası tasarım başvurularının, sadece WIPO tarafından sunulan merkezi sistem üzerinden kontrol edilmesi ve çeşitli işlemlerin yapılması mümkündür. Ek olarak, uluslararası tasarımın tescil edilmesinden sonra yapılacak herhangi bir değişikliğin (tasarım sahibinin adında veya adresinde değişiklik, devir, feragat gibi) Lahey Sisteminin basit prosedürleri aracılığıyla, aynı merkezi sistem üzerinden yapılabilmesi mümkündür.
Uluslararası Koruma
Lahey Sisteminde, 8 Ekim 2021 tarihi itibariyle 75 üye ülke[1] bulunmaktadır. Uluslararası tasarım başvurusu sahiplerinin, Lahey Sistemi sayesinde 75 üye ülke arasından birinde veya birden fazlasında tasarımlarını koruma altına alabilmeleri mümkündür. Söz konusu Lahey Sistemine üye ülke listesine buradan ulaşabilirsiniz.
Tasarımın Yenilenmesi Kolaylığı
Lahey Sistemi sayesinde, her bir Akit Tarafta[2] değişkenlik gösteren tasarım koruma süresi için sürekli olarak Akit Taraf mevzuatlarını denetleme ihtiyacı ortadan kaldırılmıştır.
Lahey Sistemi Yoluyla Tescil Süreci
Doğrudan WIPO’ya ya da Menşe Ofis Aracılığıyla Yapılan Uluslararası Tasarım Başvurusu
Lahey Sistemi kapsamında uluslararası tasarım başvurusunun, başvuru sahibinin ülkesindeki menşe ofis aracılığıyla veya doğrudan WIPO’ya yapılması gerekir. Türkiye’den menşe ofis aracılığıyla yapılacak uluslararası tasarım başvurularında yetkili merci Türk Patent’tir. Ancak belirtmek gerekir ki, uluslararası marka başvurusundan [3] farklı olarak,uluslararası tasarım başvurusunda menşe ofisteki bir başvuruya ya da tescile dayanma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Tek bir uluslararası başvuruda, birden fazla tasarımın yer alması mümkündür. Çoklu uluslararası tasarım başvurusu, en fazla 100 adet tasarımı içerebilir. Ayrıca, çoklu uluslararası başvuruda yer alan bütün tasarımların Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Sınıflandırmasına ilişkin Locarno Anlaşmasına göre aynı Locarno Sınıfında yer alması gerekir.
WIPO Tarafından Şeklen İnceleme
WIPO, kendisine gönderilen uluslararası tasarım başvurularını inceler. WIPO tarafından yapılan bu inceleme, şekli bir incelemedir.
Başvurunun usulüne uygun ve doğru yapıldığının tespiti halinde WIPO tarafından başvuru, Uluslararası Sicile kaydedilir ve Uluslararası Tasarım Bülteni’nde (“Bülten”) görsel anlatımlar[4] da dahil olmak üzere başvuruya ilişkin tüm bilgileri içerecek şekilde yayımlanır. Ancak, başvuru sahibinin yayım erteleme talebi varsa, erteleme süresinin sonuna kadar başvuru yayımlanmaz.
Ardından WIPO, tasarım korumasının talep edildiği Akit Taraf ofislerine bildirimde bulunur.
Akit Taraf Ofisleri Tarafından Esastan İnceleme
WIPO tarafından bildirim alan her bir Akit Taraf ofisi, başvuruyu kendi mevzuatlarına uygun olarak değerlendirerek tasarımın, tescil edilip edilmeyeceğine karar verir. Akit Taraf ofisince yapılan tasarımın reddi kararı, uluslararası tasarım başvurusunun Bülten’de yayımlandığı tarihten en geç 12 ay içerisinde verilebilir.
Akit Taraf ofisince yapılan inceleme sonucunda, uluslararası tasarım başvurusunun reddedilmesi halinde, söz konusu ret kararı WIPO’ya bildirilir. Akit Taraf ofisi tarafından verilen ret kararına karşı, o ülkenin mevzuatlarına uygun olarak uluslararası tasarım başvurusu sahibi tarafından itiraz edilebilir. Ancak, Akit Taraf ofisince verilen ret kararına karşı yapılan itiraz işlemlerinde WIPO taraf değildir.
Uluslararası Tasarımın Tescili
Akit Taraf ofislerinin, kendi mevzuatlarına uygun olarak yaptıkları inceleme sonucunda, uluslararası tasarım başvurusunun mevzuatlarına uygun olduğuna karar verilmesi, verilen ret kararına karşı itirazın kabul edilmesi ya da Akit Taraf Ofisinin 12 aylık ret bildirimi süresi içinde ret kararını bildirmemesi üzerine uluslararası tasarımın tesciline karar verilir.
Uluslararası tasarım, başvuru tarihinden itibaren 5 yıl boyunca korunmaktadır. Ancak, her bir Akit Taraf mevzuatına göre uluslararası tasarım tescili bir veya birden çok kez 5’er yıllık periyotlarla yenilenebilir. Anlaşma’ya taraf ülkelerin ulusal mevzuatlarına göre toplam koruma süreleri değişebilmektedir. Yenilenerek uzatılan koruma süresi, ilgili Akit Taraf mevzuatının öngördüğü maksimum koruma süresini aşabilmesi mümkün değildir.
Uluslararası Resmi Tasarım Başvurusu Ücreti
Uluslararası tasarım başvurusu için ödenmesi gereken üç temel ücret bulunmaktadır. Bu ücretler uluslararası temel ücret, görsel anlatım yayım ücreti ve uluslararası tasarım başvurusunun tescilinin istendiği Akit Taraf için standart belirleme ücretidir. Lahey Sistemi aracılığıyla yapılan uluslararası tasarım başvurularında ödenmesi gereken ücretlerin tamamı, İsviçre Frangı üzerinden, doğrudan WIPO’ya ödenmektedir.
WIPO’ya ödenecek resmi ücretin hesaplanması için WIPO’nun internet sayfasında (https://www.wipo.int/hague/en/fees/calculator.jsp) yer alan otomatik hesaplama aracı “Fee Calculator” kullanılmalıdır.
Ayrıntılı bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
Doğukan Berk Aksoy, LL.M.
Avukat | Marka Vekili | Patent Vekili
T: +90 312 969 09 63
Elif Koturoğlu
Avukat | Marka Vekili
Evren Fırat Göklü
Avukat | Marka Vekili
[1] Söz konusu üye ülkeler Akit Taraflar olarak anılacaktır. [2] Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Anlaşması’nın Cenevre Metni’ne göre Akit Taraf, bu metne taraf herhangi bir Devlet veya hükümetler arası kuruluşu ifade etmektedir. [3] Uluslararası marka tesciline ilişkin Madrid Sistemine göre, uluslararası marka tescilinin sağlanabilmesi için her şeyden önce, markanın menşe ofiste tescil edilmiş ya da tescil başvurusunun yapılmış olması gerekir. Uluslararası marka başvuruları ile alakalı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. [4] Görsel anlatım, tasarım görsel özelliklerini yansıtan ve yayım yoluyla çoğaltmaya elverişli resim, çizim, grafik, fotoğraf veya benzeri biçimde hazırlanmış tasarımın veya tasarımın uygulandığı ürünün görünümüdür.