Türkiye’de başvurusu yapılan veya tescilli bir markanın yurtdışında da tescil ettirilmesi mümkündür. Bu başvurular doğrudan ilgili ülkeler nezdinde yapılabileceği gibi, Türkiye’nin taraf olduğu Madrid Protokolü sayesinde Türk Patent ve Marka Kurumu aracılığı ile ülkemizden de yapılabilir. Madrid Protokolü kapsamında Türkiye’den yapılacak uluslararası marka başvurularına ilişkin yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Markaların yurtdışında tescili maliyetli bir süreç olduğundan T.C. Ticaret Bakanlığı markasını yurtdışında da tescil ettirmek isteyen şirketlere destek sağlamaktadır.
T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından sunulan ihracat destekleri çerçevesinde yer alan yurtdışı marka tescil desteği, Türkiye’de tescili bir veya daha fazla markanın uluslararası tescili ve korunmasına ilişkin giderlerin önemli bir kısmının Ticaret Bakanlığı tarafından karşılanmasını kapsar. Sağlanan destek miktarı, oranları ve süreleri sektörlere göre farklılık göstermektedir. 17 Ağustos 2022’de yayınlanan 5973 Sayılı İhracat Destekleri Hakkında Karar başlıklı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ihracat desteklerine ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Son yapılan düzenlemeler uyarınca sağlanan destekler markanın “Mal İhracatı”, “Hizmet İhracatı” ve “Bilişim Sektörü” kapsamında olmasına göre farklılık göstermektedir.
Hizmet ihracatı bakımından destek sağlanan sektörler eğitim sektörü, fuarcılık sektörü, kültürel ve yaratıcı endüstri hizmetleri sektörü, lojistik ve taşımacılık hizmetleri sektörü, sağlık ve spor turizmi hizmetleri sektörü, yeşil hizmetler sektörü, yönetim danışmanlığı sektörü ve diğer sektörler olarak ayrılmış olup 5448 Sayılı Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Karar ile düzenlenmiştir. Yurtdışı marka tescili “tescil ve koruma desteği” başlığı ile düzenlenmektedir. Yurtdışı marka tescil ve koruma destek oranları, süreleri sektörlere göre farklılık göstermekle birlikte 2023 yılı itibariyle bu sektörler bakımından yıllık destek üst limiti 1.202.000 TL’dir.[1] Eğitim hizmetleri sektörü, sağlık ve spor turizmi hizmetleri sektörü, yeşil hizmetler sektörü için destek oranı, yurtdışında tescil ve koruma için yapılan harcamaların %60’ıdır. Fuarcılık sektörü, yönetim danışmanlığı sektörü ve diğer sektörler için destek oranı yurtdışında tescil ve koruma için yapılan harcamaların %50’sidir. Bazı sektörler bakımından tescilin hedef ve uzak ülkelerde[2] yapılması durumunda destek oranında artış söz konusu olabilmektedir. Bu ülkelerin listesi de sektörler arasında değişkenlik göstermektedir.
02.03.2023 tarihinde yürürlüğe giren 5447 Sayılı Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı Kararı ile bilişim sektörü ayrı bir başlık halini almış olup sektöre özel düzenlemeler getirilmiştir. Bilişim sektörü özelinde getirilen bu düzenleme ışığında 2023 yılı itibariyle yurtdışı marka tescil desteğine ilişkin güncel durumda destek süresi 5 yıl, sağlanan destek oranı %60 olup üst destek limiti yıllık 1.202.000 TL’dir.[3] Marka tescilinin Bakanlıkça belirlenen uzak ya da hedef ülkelerden[4] birinde yapılması halinde destek oranı %70’e çıkmaktadır.
Başvuru için Önem Arz Eden Hususlar
Yurtdışında marka tescili yapılabilmesi için en önemli şart markanın yurtiçinde tescil edilmiş olmasıdır. Türkiye’de tescilli olmayan bir markanın yurtdışında tescili için destek sağlanması söz konusu olmayacaktır. Burada yurtiçi ve yurtdışı tescil başvurusunun aynı anda veya arka arkaya yapılmasının mümkün olup olmayacağı sorusu akla gelebilir. Bu sorunun cevabına ilişkin olarak 5973 Sayılı İhracat Destekleri Hakkında Karara İlişkin Genelgeler içerisinde yer alan Yurt Dışı Marka Tescil Desteğine İlişkin Genelgenin 5.maddesinin 2.fıkrasına bakmak gerekir. [5]Buna göre, “Yurt içi marka tescili gerçekleşmeden yurt dışı marka tescil başvurusunun yapılmış olması durumunda, 6 aylık destek başvuru süresi içerisinde yurt içi marka tescil işleminin gerçekleşmiş olması şartıyla, söz konusu markanın yurt dışında tesciline ilişkin giderleri desteklenir.”. Yani, henüz Türkiye’de marka tescili gerçekleşmeden yurtdışında da marka tescil başvurusunda bulunulması mümkündür. Destek talebinde bulunabilmek için yurtdışı tescil başvuru yapılmış olması yeterli olup tescil işlemlerinin tamamlanmış olması şartı aranmamaktadır. Yurtdışı marka başvurusu yapılmasından itibaren 6 ay içinde destek başvurusu yapılması gerekmektedir. Henüz Türkiye’de tescil yapılmadan yurtdışında tescil başvurusunda bulunulmuş ise desteğe başvurmak için söz konusu olan 6 aylık süre içerisinde Türkiye’deki tescilin gerçekleşmesi gerekmektedir. Aksi takdirde destekten yararlanmak mümkün olmayacaktır.
Bilişim Sektörü Marka Tescil Desteği Kapsamındaki Giderler
Yurtdışı marka tescil desteğinin kapsamı 5447 Sayılı Genelge’nin “İhracata Hazırlık ve Kurumsal Kapasite Oluşturulma Aşaması Destekleri” başlıklı ikinci bölümünde Yurt dışı ürün/hizmet/marka/patent/fikri mülkiyet hakkı tescil ve koruma desteği başlıklı 13.maddede düzenlenmiştir. Söz konusu 13.madde uyarınca destek kapsamında karşılanan giderler şu şekildedir:
Şirketlerin yurtiçi tescil belgesine sahip olduğu ürün/hizmet/marka/patent/fikri mülkiyet haklarının yurtdışında tescili, akreditasyonu, yenilenmesi ve korunmasına yönelik olarak yapılan marka/patent/tescil bürosu hizmet giderleri,
Ürün/hizmet/marka/patent/fikri mülkiyet hakkının o ülkede başka bir şirket/kuruluş adına tescil ettirilip ettirilmediğine ilişkin olarak yapılacak araştırma, incelemeye yönelik zorunlu giderler,
Ürün/hizmet/marka/patent/fikri mülkiyet hakkının yurt dışında tescil ve korunmasına ilişkin hukuki danışmanlık giderleri,
Tescil yenileme giderleri.
Sonuç olarak, yurtdışı marka tescil desteği, Türkiye'de tescilli markaların uluslararası tescili ve korunmasına katkı sağlayan önemli bir destektir. Bu destek sayesinde Türk şirketleri, markalarını yurtdışında koruma altına alarak yurtdışı pazarlarda büyüme fırsatlarına erişebilirler.
Ayrıntılı bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
Doğukan Berk Aksoy, LL.M.
Avukat | Marka Vekili | Patent Vekili
T: +90 312 969 09 63
Evren Fırat Göklü
Avukat | Marka Vekili
Tuana Özbal
Stajyer Avukat
Petek Işılak
Stajyer Avukat
[1] Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması Ve Desteklenmesi Hakkında Karar (https://ticaret.gov.tr) <https://ticaret.gov.tr/destekler/hizmet-sektoru-destekleri/hizmet-ihracatinin-tanimlanmasi-siniflandirilmasi-ve-desteklenmesi-hakkinda-karar> son erişim tarihi 14.09.2023
[2] Uzak ülkeler: ABD, Brezilya, Endonezya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Hindistan, Güney Kore Cumhuriyeti, Japonya, Kanada, Malezya, Nijerya, Pakistan.
Hedef Ülkeler: Almanya, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bulgaristan, Hollanda, Birleşik Krallık, İspanya, Katar, Kazakistan, Rusya Federasyonu, Singapur, Özbekistan.
[3] 2023 (Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı)
[4] (Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü, Bilişim Sektörü 2022-2023 Yılı Hedef/Uzak Ülkeler Listesi 2023)
[5] T.C. Ticaret Bakanlığı (https://ticaret.gov.tr) <https://ticaret.gov.tr/destekler/ihracat-destekleri/5973-sayili-ihracat-destekleri-hakkinda-karara-iliskin-genelgeler/yurt-disi-marka-tescil-destegi> son erişim tarihi 13.09.2023